Waarom mensen van apen verschillen Wetenschappers vinden het
gemakkelijk om uit te leggen waarom wij zoveel op de Afrikaanse
mensapen lijken, ze zeggen ons dan dat gorilla's, chimpansees en
mensen een gemeenschappelijke voorouder hebben. Het is echter
veel moeilijker om uit te leggen waarom wij zoveel meer van
gorilla's en chimpansees verschillen dan zij van elkaar. Er moet
iets gebeurd zijn waardoor een deel van de voorouderlijke apen
populatie op een geheel ander evolutionair pad is geraakt.
De meest breed geaccepteerde theorie, die nog steeds in scholen
en universiteiten onderwezen wordt, is dat wij afstammen van
apen die vanuit de bossen naar de graslanden van de open savanne
trokken. De kenmerkende menselijke trekken worden dus
verondersteld aanpassingen te zijn voor het leven in een
savanneomgeving. In dat geval, zouden we dus verwachten dat in
ieder geval sommige van deze aanpassingen ook te zien zouden
zijn in andere op de savanne levende zoogdieren. Dit is echter
geen enkele keer het geval, zelfs niet als we de vergelijking
trekken met een soort als de baviaan, die zelf ook afstammen van
bosbewoners.
Dit vervelende feit heeft er niet voor gezorgd dat mensen die
deze savannetheorie aanhangen hun hypothese hebben laten vallen,
maar toch laat het een hoop onbeantwoorde vragen achter.
Bijvoorbeeld, op de vraag waarom wij mensen ons lichaamshaar
zijn kwijtgeraakt, wordt vaak geantwoord dat het niet relevant
is hier een oplossing voor te zoeken, of dat er helemaal geen
reden voor is. Een dergelijke soort houding lijkt niet alleen
kenmerkend voor een slechte verliezer, maar is daarnaast ook nog
eens erg onwetenschappelijk.
De Aquatic Ape Theory (ook wel AAT, de Wateraap theorie) biedt
een alternatief scenario. Het schetst een situatie waarin onze
voorouders voordat zij de savanne op trokken al heel erg
verschilden van de mensapen; de naaktheid, tweebenigheid en
andere aanpassingen waren al eerder geëvolueerd, toen mensen en
mensapen voor het eerst werden gescheiden.
De AAT merkt op dat hoewel de meeste van de "raadselachtige"
kenmerken van het menselijke lichaam zeldzaam dan wel uniek zijn
voor land zoogdieren, zij heel gewoon zijn bij de water
zoogdieren. Indien we aannemen dat onze vroegste voorouders voor
langere tijd in een overstroomt, waterrijk gebied leefden, zijn
vele van de onopgeloste vraagstukken veel gemakkelijker te
verklaren.
Er is zeer krachtig geologisch bewijs voor een dergelijke
hypothese, en niets in het archief van gevonden fossielen
spreekt de theorie tegen. Enkele van de punten die door de
theorie verklaart dienen te worden zijn hieronder te vinden.
Er is iets gebeurd
De naakte aap Mensen worden anatomisch gezien geclassificeerd
onder de primaten, de orde waar ook mensapen, apen en maki's
onder vallen. Van de honderden primaten die er vandaag de dag
leven, zijn alleen mensen naakt.
Er zijn twee soorten leefomgeving waarvan bekend is dat er
naakte zoogdieren kunnen ontstaan - een ondergronds en een nat
leefklimaat. Er is een naakte Somalische mol rat die zijn hele
leven onder de grond leeft. Alle andere niet-menselijke
zoogdieren die hun vacht zijn kwijt geraakt zijn of zwemmers
zoals walvissen, dolfijnen, walrussen en zeekoeien, of
wentelaars zoals nijlpaarden, varkens en tapirs. Hoewel de
neushoorn en de olifant, sinds Afrika droger is geworden, op het
land worden gevonden is er bewijs voor een waterrijk verleden.
Bovendien laten zij zich geen gelegenheid ongemoeid om zich eens
lekker in water of modder te rollen.
Er wordt wel gesuggereerd dat mensen hun haar verloren om
oververhitting op de savanne te voorkomen. Echter, er is geen
enkel ander dier dat deze strategie heeft gekozen. Een vacht
werkt juist als bescherming tegen de hitte van de zon, daarom
heeft zelfs de in de woestijn levende kameel zijn vacht
behouden. Een andere hypothese stelt dat het het koelhouden
doormiddel van zweten zou vergemakkelijken. Vele andere soorten
gebruiken het koelhouden doormiddel van zweten zonder hun haar
kwijt te raken.
Er is geen enkele reden waarom mensapen meer zouden lijden onder
de hitte van de zon dan bavianen. Vooral voor een savanne
primaat hangt er een hoog prijskaartje aan het verliezen van
haar. De kinderen van primaten worden door hun moeders gedragen
terwijl zij zich vasthouden aan de vacht van de moeder; vrouwen
zouden zwaar gehinderd worden in hun zoektocht naar voedsel als
dit niet langer mogelijk zou zijn.
Een algemene conclusie lijkt niet te ontkennen als we kijken
naar andere zoogdieren: terwijl een vacht de beste isolatie
biedt voor land zoogdieren, zijn water zoogdieren het meest
gebaat bij een laag vet.
Zoogdieren zonder haar
Vet Mensen zijn bij verre de dikste primaten; wij hebben tien
keer zoveel vetcellen in ons lichaam dan je mag verwachten voor
een dier van onze grootte. Er zijn twee soorten dieren die de
neiging hebben veel vet op te slaan - dieren die een winterslaap
houden en dieren die in het water leven. In dieren die een
winterslaap houden is de hoeveelheid vet seizoensgebonden; in de
meeste waterdieren, evenals in mensen, is het vet het hele jaar
aanwezig. Daarnaast is het zo dat zoogdieren die op het land
leven hun vet diep in het lichaam opslaan, vooral rond de nieren
en de ingewanden; water zoogdieren en mensen wordt een groter
percentage vlak onder de huid opgeslagen.
Het is onwaarschijnlijk dat onze voorouders deze eigenschap
hebben ontwikkeld nadat zij naar de savanne waren getrokken en
jager waren geworden, het zou hen alleen maar hebben afgeremd.
Geen enkele op het land levende jager kan zich veroorloven dik
te worden. Onze neiging om snel dikker te worden is zeer
waarschijnlijk een erfenis uit een eerdere waterrijke fase van
onze evolutie. Het is waar dat ook sommige apen, vooral in
gevangenschap, snel dikker worden, maar toch verschillen wij van
hen op twee belangrijke punten. Ten eerste: apen worden nooit
dik geboren. Alle jonge primaten, behalve de onze, zijn slank
als ze geboren worden, hun leven hangt af van hun vermogen om
aan hun moeders te hangen en hun hele gewicht moeten zij aan hun
vingers kunnen dragen. Onze baby's slaan vet zelf voor de
geboorte al op en blijven na geboorte nog enkele maanden
groeien. Een gedeelte van dit vet is "wit vet". Dit is zeer
zeldzaam onder pasgeboren zoogdieren. Wit vet werkt slecht als
het aankomt op het leveren van warmte en energie. Het is goed
voor isolatie in het water en voor het drijfvermogen.
Een ander verschil is dat in ons geval het oppervlakkige vet aan
de huid vast zit. Als men een kat, konijn of chimpansee velt
blijft het oppervlakkige vet aan het onderliggende weefsel
vastzitten. In het geval van mensen blijft het vet aan de huid
vastzitten, net als in de water zoogdieren; dolfijnen,
zeehonden, nijlpaarden en zeekoeien.
Jonge primaten
Vervolg Aquatic Ape Theory